กฏแห่งกรรม* มีจริง แต่เกิดจากคน ไม่ใช่ปาฏิหาริย์

ถ้าปล่อยไปตามยถากรรม รอให้คนชั่วตายไปก่อนได้รับโทษ กฏแห่งกรรมก็จะไม่ทำงาน

ผมเชื่อว่า กฏแห่งกรรมเป็นคุณสมบัติที่เกิดขึ้น (emergent property) เมื่อสมาชิกในสังคมมีความเป็นมนุษย์ถึงระดับหนึ่ง

กฏแห่งกรรมไม่ใช่สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ที่เราเพียงหวังพึ่ง แล้วก็จะดลบันดาลให้มีผล

สมาชิกในสังคมดี -> กฏแห่งกรรมทำงานเสมอๆ (ทำดี highly correlated กับ ได้ดี) -> สังคมดี

สมาชิกในสังคมไม่ค่อยดี -> กฏแห่งกรรมทำงานเป็นบางครั้ง (ทำดี somewhat correlated กับ ได้ดี) -> สังคมไม่ค่อยดี

สมาชิกในสังคมแย่ -> กฏแห่งกรรมไม่ทำงาน (ทำดี uncorrelated กับ ได้ดี) -> สังคมแย่

สมาชิกในสังคมเลว -> กฏแห่งกรรมทำงานแบบกลับข้าง (ทำชั่ว highly uncorrelated กับ ได้ดี) -> สังคมเลว

--- - ---- - ----- ---------

*Of course, "กฏแห่งกรรม" in a trivial sense of causality already exists, since we live in a reasonably predictable universe governed by physical laws, not an arbitrary universe like Harry Potter's.